Aan het bureau: Mienke Fijen over haar schrijfproces
Achter elk goed boek schuilt een wereld vol ideeën, twijfels en heel veel schrijfuren. Geen enkele schrijver werkt op dezelfde manier en dat maakt het juist zo boeiend. In deze blog gaan we in gesprek met Mienke Fijen. Hoe begint zij aan een nieuw verhaal? Wat doet ze als de inspiratie even wegblijft? En hoe laat ze haar personages tot leven komen? Ze neemt ons mee in haar schrijfproces, van eerste ingeving tot de laatste punt. Lees je mee?
Het begin van elk verhaal: inspiratie
Waar haal je meestal je inspiratie vandaan?
‘Inspiratie vind ik overal. Soms is het een situatie waarin ik zelf in terechtkom, zoals het vergeten van mijn tas aan een winkelwagen die teruggevonden wordt door een hele leuke man. Of het is een mooi liedje waarbij ik direct een beeld voor me zie, zoals ‘Afscheid’ van Volumia! Ook omgevingen inspireren me. Denk aan de prachtige natuur van Noorwegen of de nostalgische straten van Maastricht. Ik zie er mijn personages al rondlopen.’
Heb je vaste plekken waar je naartoe gaat om inspiratie op te doen?
‘Nu ik een serie schrijf die zich afspeelt in Wyck in Maastricht, ben ik daar regelmatig te vinden voor inspiratie en research. Ik vind het belangrijk om sfeer te proeven en ervoor te zorgen dat het verhaal kloppend is. Zo kwam ik er op deze manier achter dat ik een doodlopende straat gekozen had om een auto doorheen te laten rijden. Daar kom je soms alleen achter door de situatie ter plekke te bekijken.
Komt inspiratie vanzelf, of moet je er bewust naar op zoek?
‘Inspiratie komt bij mij gelukkig vanzelf en meestal op momenten dat ik het niet verwacht. Ik heb vaak al een zaadje in mijn hoofd dat ik langzaam uit laat groeien tot een verhaalidee. Daarna leg ik het voor aan de uitgever.’
Heb je ooit een droom gehad die leidde tot een boekidee?
‘Nee, wel lig ik vlak voordat ik in slaap val te mijmeren over scènes die ik kan verwerken in mijn verhalen. Ik vind dat een heerlijk moment tussen het wakker zijn en slapen. Mijn hoofd komt dan tot rust en er ontstaat ruimte voor nieuwe ideeën.’
Wat is het meest onverwachte moment of de vreemdste plek waar je inspiratie vond?
‘Op het parkeerterrein van de supermarkt. De lezers van mijn novelle ‘Voor een glimlach’ weten wat er gebeurde. Bij thuiskomst heb ik het voorval in mijn telefoon genoteerd omdat ik het hoe dan ook een keer in een verhaal wilde verwerken.’
Hoe weet je of een idee de moeite waard is om een boek van te maken?
‘Meestal voel ik aan mijn enthousiasme dat het goed zit qua ruwe opzet. Toch is het ook fijn om met de uitgever te sparren om het boekidee verder vorm te geven.’
Wat is het eerste wat je opschrijft als je aan een nieuw boek begint?
‘Dat is verschillend per boek. Bij mijn eerste boek ben ik begonnen met het uitwerken van de scène waardoor het boekidee ontstond. Die scène staat nu ergens midden in het boek. Bij mijn laatste boek ben ik begonnen met het schrijven van een flashback die ik uiteindelijk wat verderop in het boek verwerkt heb omdat deze daar beter tot zijn recht komt.’
Het schrijfproces
Hoe kwam je op het idee voor dit boek?
‘Het idee voor Bestemd voor elkaar ontstond toen ik het nummer ‘Afscheid’ van Volumia! op de radio hoorde. Ik wilde graag een keer schrijven over een hartverscheurend afscheid tussen twee mensen die nog veel van elkaar houden.’
Begin je met een volledig uitgewerkt plot, of ontdek je het verhaal gaandeweg?
‘Ik houd de gulden middenweg aan. Het liefst werk ik met een globaal boekidee dat ik gaandeweg uitwerk. Ik vind het fijn als ik voor mijn gevoel nog ruimte heb voor mijn creativiteit. Wanneer ik te veel plot gaan er luikjes dicht en dat wil ik voorkomen.’
Hoe ga je om met onverwachte wendingen die zich tijdens het schrijven aandienen?
‘Ik ben dol op verrassingen en dus ook de onverwachte wendingen waar mijn personages me mee opzadelen in het schrijfproces. Vaak zijn het spontane acties die meer dan welkom zijn. En als ik het er niet mee eens ben, dan hebben ze pech. Ik ben de baas.’
Waar schrijf je het liefste, heb je een eigen plekje of ga je juist de deur uit?
‘Ik schrijf vaak thuis, zittend op bed, op de bank of op de loungebank in de tuin wanneer het weer het toelaat.’
Wat doe je als je vastloopt in je verhaal?
‘Dan leg ik het verhaal een tijdje weg zodat ik afstand kan nemen. Na verloop van tijd ga ik het grotere geheel weer zien en komen de nieuwe ideeën vanzelf.’
Hoe weet je wanneer een boek echt ‘af’ is?
‘Ik voel dat de eerste ruwe versie van mijn verhaal af is wanneer ik die prachtige, hartverwarmende, afsluitende scène heb geschreven waar ik zelf een brok van in mijn keel krijg. Wanneer ik maanden later in de laatste fase van het redactieproces nog steeds emotie voel tijdens het lezen, dan is het pas echt af.’
Personages en verhalen
Hoe bedenk je je personages? Begin je met hun persoonlijkheid of hun achtergrond?
‘Ik begin met hun persoonlijkheid en uiterlijke kenmerken waarna ik bedenk waar ze vandaan komen en wat ze in hun leven hebben meegemaakt. Vaak is dit een proces dat tijdens het schrijven doorloopt, waardoor ik de personages steeds beter leer kennen.’
Heb je ooit een personage gebaseerd op iemand die je kent?
‘Ja, de werkgever van Godelieve in Voor een glimlach is volledig gebaseerd op de eigenaar van de viskraam die iedere vrijdag bij ons in het dorp op de markt staat.’
Welke emoties of thema’s inspireren je het meest om over te schrijven?
‘Ik vind het fijn om over vriendschappen en familiebanden te schrijven. Ook vind ik het interessant om zo nu en dan een maatschappelijk thema toe te voegen of een onderwerp aan te snijden dat mensen aan het denken zet. Daarnaast kan een vleugje spice niet ontbreken in mijn verhalen.’
Wat inspireert je bij het bedenken van de setting van je verhalen?
‘Ik weet al snel waar ik mijn verhaal wil laten afspelen. Ik kies bij voorkeur een plek die nog niet zo vaak voorkomt in feelgoodromans. De setting geeft het verhaal een stukje karakter en dus vind ik het leuk om hierin origineel te kunnen zijn.’
Hoe belangrijk is je eigen leven en ervaring in wat je schrijft?
‘Erg belangrijk. Maar het is niet zo dat ik alles wat ik schrijf zelf heb meegemaakt. Alsjeblieft niet. Gelukkig heb ik een levendige fantasie. Wel is het fijn wanneer je jezelf kunt inleven in de emoties die de personages voelen. Het helpt hierbij dat ik kan putten uit mijn levenservaring.’
Heb je ooit spijt gehad van een verhaallijn of een beslissing die je een personage liet maken?
‘Nee, ik heb zelden spijt van beslissingen. Ik ben een denker en maak over het algemeen weloverwogen beslissingen. Blijkt achteraf dat iets niet helemaal een goede keuze is geweest, dan beschouw ik dat als een leerproces, niet als iets om spijt van te hebben. Proeflezers weten vaak feilloos de vinger op de zere plek te leggen. Hun feedback is goud waard.’
Welk personage was het lastigst om te schrijven en waarom?
‘Ellemieke uit Bestemd voor elkaar. Ze legt een hobbelige weg af in het verhaal. Ik kan niet te veel spoileren, maar achteraf gezien heb ik het gevoel dat ik de hele weg bij haar achterop de fiets heb gezeten en ieder kinderkopje en iedere kuil in de weg heb gevoeld.’
De dagelijkse schrijfgewoonten van Mienke Fijen
Heb je een vaste schrijftijd of -plek?
‘Omdat ik een veeleisende baan heb schrijf ik meestal alleen in het weekend of plan ik een schrijfvakantie in.’
Hoeveel woorden probeer je per dag of per week te schrijven?
‘Wanneer ik in het schrijfproces zit, schrijf ik gemiddeld 5000 woorden per week.’
Wat helpt jou om in de juiste schrijfflow te komen?
‘Over het algemeen kan ik erop vertrouwen dat wanneer ik achter mijn laptop zit het verhaal zich als vanzelf onder mijn vingers ontvouwt. Het helpt als ik afleidende factoren zoals mijn telefoon ver weg leg en een rustige plek opzoek.’
Schrijf je liever in stilte of met muziek op de achtergrond?
‘Ik schrijf het liefst in stilte. Over het algemeen heb ik altijd een liedje in mijn hoofd en dus is extra muziek niet nodig.’
Heb je een vaste schrijfroutine of ben je juist heel flexibel?
‘Ik houd doorgaans van structuur, behalve als het op schrijven aankomt. Daarin wil ik zoveel mogelijk vrijheid houden zodat het goed te combineren is met mijn gezin en werk. Wel werk ik planmatig zodat ik het manuscript op tijd aan kan leveren.’
Benieuwd naar de boeken van Mienke Fijen?
Was dit jouw eerste kennismaking met Mienke Fijen, of ben je al fan van haar werk?
